#BundesRetro: Mroczne czasy

Gdy pisałem tekst o pierwszym mistrzostwie Bayernu, pokrótce przedstawiłem struktury ligowe i sposób wyłaniania najlepszego niemieckiego zespołu w latach 1903–1932. W tym czasie „Bawarczycy” tylko raz zdołali sięgnąć po upragniony tytuł.

Nowa rzeczywistość    

Pod koniec lipca 1932 roku odbyły się wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej, które wygrała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP). Naziści oficjalnie przejęli władzę w styczniu następnego roku. Rozpoczęła się wówczas przemiana państwa niemieckiego w III Rzeszę, a nazistowska ideologia miała przeniknąć do każdej sfery życia społecznego, gospodarczego oraz politycznego, wpłynął również na kulturę, edukację, prawo i życie codzienne obywateli.             

Sport również nie uchronił się przed tą skrajnie prawicową doktryną. Zaczęły powstawać kluby wojskowe, jak na przykład Luftwaffen-SV Hamburg. Jeżeli chodzi o krajowe rozgrywki piłkarskie, zaczęły one podlegać nie DFB, a centralnemu Urzędowi do spraw Piłki Nożnej (Fachamt Fuβball), będącego częścią Niemieckiego Związku Rzeszy do spraw Ćwiczeń Fizycznych (Reichsbund für Leibesübungen).              
Ku rozczarowaniu niektórych działaczy piłkarskich naziści nie utworzyli Reichsligi, ogólnokrajowej ligi, w której piłkarze mieli być opłacani. Zamiast tego, w dalszym ciągu zespoły grały w rozgrywkach lokalnych, a najlepsi w swoich prowincjach dopiero później rywalizowali między sobą w systemie pucharowym.  

Nowe władze przeorganizowały okręgi regionalne i wprowadziły szesnaście Gaulig. Liczba  ta rosła wraz ze zdobyczami terytorialnymi III Rzeszy sprzed i w trakcie II wojny światowej. W 1942 roku rozgrywki Gauligi Bawarii podzielono na części: północną (Nordbayern) i południową (Südbayern), co nie było pierwszym takim przypadkiem.                               

Nieregularne oddechy Bayernu                           

Nie był to najłatwiejszy okres w dziejach „Dumy Bawarii”, łagodnie ujmując.  Do monachijczyków przylgnęło obraźliwe określenie „Judenklub”, którego nikomu chyba nie trzeba tłumaczyć. Naziści nazywali w ten sposób także Austrię Wiedeń, czy oba kluby z Fraknfurtu nad Menem – Eintracht i FSV.                         

W tamtych czasach najważniejsze stanowiska w Bayernie piastowały osoby pochodzenia żydowskiego: prezydentem był Kurt Landauer, szefem akademii młodzieżowej Otto Beer, a renerem – Richard Kohn, mający pseudonim „Dombi”. Wszyscy musieli opuścić klub, co było bolesne zwłaszcza dla Landauera i Beera, szczerze kochających zarówno go, jak i swój kraj. Pierwszy z nich trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau w 1938 roku, rok później udało mu się przenieść do Szwajcarii. Beer wraz z żoną i dziećmi zostali zamordowani w 1941 roku. Natomiast Kohn, Austriak z pochodzenia, w 1933 roku wyjechał do Zurychu, następnie był trenerem Barcelony, FC Basel i Feyenoordu Rotterdam.                 

Przed dojściem nazistów do władzy Bayern prężnie się rozwijał. Potem nastały świetne czasy dla rywala zza miedzy, czyli TSV 1860. Dzisiaj popularne „Lwy” egzystują w trzeciej lidze, wtedy biły się o mistrzostwo regionu, zazwyczaj nieskutecznie, ale ważniejsze było to, że współpracowały z nazistami i takowych chętnie przyjmowały do siebie.               

Bayernowi nie pomagało również to, że od początku istnienia był uważany za klub lewicowy, tolerancyjny, zrzeszający artystów i wolnomyślicieli. Przed długi okres wojny udawało się mu jednak wprowadzania do swoich struktur gorliwych nazistów. Nie znaczy to jednak, że nie musiał podporządkować się władzy i jej niezdrowym pomysłom. „Bawarczycy” zostali na przykład zmuszeni do zmiany herbu, oczywiście w nowej wersji musiała znajdować się w nim swastyka. Wielu też ich piłkarzy wcielano do wojska i wysyłano na wojnę, znacznie więcej niż zawodników reprezentujących inne kluby.                 

Do legend „Gwiazdy Południa” zalicza się także piłkarzy, który w tamtych mrocznych czasach grali dla niej. Należy w tym miejscu wymienić dwóch uczestników Mistrzostw Świata w 1938 roku. Zarówno Ludwig Goldbrunner, jak również Jakob Streitle, byli obrońcami. Pierwszy grał dla Bayernu przez osiemnaście lat, a drugi przez pełne dwadzieścia.   

Perypetie w Gaulidze                 

Odbyło się jedenaście edycji bawarskiej Gauligi: dziewięć bez rozwarstwienia na części północną i południową oraz dwie z tym podziałem. Najwięcej mistrzostw, łącznie aż siedem, zdobyła ekipa FC Nürnberg. Dwa tytuły uzyskały FC Schweinfurt oraz TSV 1860, a po razie mogły się cieszyć drużyny SpVgg Fürth (dzisiejszy Greuther) i Bayernu Monachium.    

Nürnberg w Mistrzostwach Niemiec zdołał trzy razy dotrzeć do samego finału, lecz trofeum dla najlepszego zespołu w kraju zdobył tylko raz. W 1936 roku „Der Club” pokonał w Berlinie po dogrywce Fortunę Düsseldorf 2:1. W 1934 i 1937 przegrywał zaś z najlepszym w tamtych czasach Schalke 04 Gelsenkirchen.   

Miejsca Bayernu na koniec bawarskiej Gauligi w poszczególnych sezonach:               

1933–1934: 3 (11 zwycięstw, 5 remisów, 6 porażek).  
1934–1935: 4 (9 zwycięstw, 6 remisów, 5 porażek).    
1935–1936: 3 (12 zwycięstw, 3 remisy, 3 porażki).                      
1936–1937: 3 (8 zwycięstw, 4 remisy, 6 porażek).        
1937–1938: 5 (8 zwycięstw, 3 remisy, 7 porażek).        
1938–1939: 7 (7 zwycięstw, 3 remisy, 8 porażek).        
1939–1940: 8 (3 zwycięstwa, 4 remisy, 11 porażek).                  
1940–1941: 8 (8 zwycięstw, 4 remisy, 10 porażek).      
1941–1942: 8 (7 zwycięstw, 3 remisy, 11 porażek).      
1942–1943: 3 (10 zwycięstw, 2 remisy, 6 porażek).      
1943–1944: 1 (15 zwycięstw, 1 remis, 2 porażki).         

W sezonie 1944 – 1945 bawarska Gauliga została podzielona na pięć grup. W pierwszej z nich grał Bayern. Zdołał rozegrać piętnaście spotkań. Czternaście z nich wygrał, jeden zremisował. Ze względu na dobiegającą końca II wojnę światową rozgrywki te nie zostały zakończone. Co ciekawe ostatni zarejestrowany mecz w III Rzeszy odbył się 23 kwietnia 1945 roku. Był to pojedynek derbowy rywali ze stolicy Bawarii. Bayern zdołał wygrać z TSV 1860 3:2              

Zwycięstwo w rozgrywkach Bawarii Południowej w 1944 roku pozwoliło Bayernowi na udział w trzydziestej siódmej edycji Mistrzostw Niemiec. Utrudnienia w ich rozgrywaniu powodowały między innymi naloty, brak sprzętu, niepełne kadry zespołów, czy problemy z podróżowaniem. Mimo niesprzyjających warunków monachijczycy zdołali dojechać do Mannheim. 16 kwietnia, w niedzielę, zagrali w pierwszej rundzie z miejscowym VfR. Po dogrywce ulegli gospodarzom 2:1 i tym samym zakończyli swój udział w turnieju mistrzowskim. Jedynego gola dla Bayernu strzelił w pięćdziesiątej drugiej minucie Lindemann.     

Podopieczni Konrada Heidkampa zagrali wówczas w następującym zestawieniu:     

Rudolf Fink – Ludwig Reiter, Otto Wagner, Konrad Heidkamp, Jakob Streitle – Gammel, Hans Heibach – Lindemann, Fritz Seidl, Späcker, Wilhelm Simetsreiter.     

Powojenna rzeczywistość Bayernu, jak i większości klubów niemieckich, to gra w Oberlidze. We francuskich i sowieckich strefach okupacyjnych były one zmuszane do fuzji lub zmian swoich nazw. Na szczęście Bawaria znajdowała się w strefie amerykańskiej, a znaczna część drużyn powróciła w końcu do wcześniejszych określeń.